اول از هر چیزی باید بدانیم که کرسی چیست؟
کرسی وسیلهای است که برای گرم شدن خانهها در زمستان مورداستفاده قرار میگیرد.
امروز با استفاده از هیتر و یک میز میتوان کرسی ساخت.
از نمونههای کرسی میتوان به کرسیهای نفتی و برقی اشاره کرد.
به طور سنتی برای گرمکردن کرسی از بخاریهای زغالی استفاده میکردند.
کرسی از چهارپایهای از چوب بهاندازهی 1*1 متر و بیشتر و گاهی هم مستطیلشکل بوده است. حدود سه وجب بلندی دارد. روی این چوب را با لحافی بزرگ و معمولا رنگهای شاد مثل قرمز که اندازهی آن 4*4 یا 7*7 و گاهی کمتر یا بیشتر است میپوشانند.
سپس روی همان لحاف را با جاجیم، ترمه و یا پارچه های سفید تزئین کرده و بهتناسب اندازه کرسی، مجموعهای مسی که برای قراردادن چراغ، سماور، و ظرفهای خوراکی روی آن قرار میدهند.
اطراف کرسی را با تشک و پشتی پر میکنند تا محیطی صمیمیتر و نزدیک به هم را محیا کنند.
معمولا در خانههای اعیان دو کرسی وجود دارد. یکی در پذیرایی برای مهمانان و دیگری در اتاق.
تشک پای کرسی معمولا کوتاهتر اما پهنتر از بقیهی تشکها هستند. در زمانهای قدیم گذاشتن کرسی آدابورسوم خاصتری داشت؛ مثلا این که در روز و ساعت خاصی روشن میشد که این امر هم باید به دست بزرگ خانواده اتفاق میافتاد و بزرگ باید در آن شب با پاکتی شیرینی وارد محفل میشد.
آتش کرسی
در زیر این میز یک منقل قرار میدهیم که حرارت زیر کرسی را تامین کند که روشنکردن این حرارت روشهایی را به دنبال دارد:
ابتدا ته و درزهای منقل را با گچ خیسکرده کاملا میپوشاندند.
سپس داخل آن را خاکستر الک کرده میریختند.
و وسط خاکسترها را گود کرده و در خاکهی زغال ریخنه، آتش میگذاشتند و بادی میزدنند تا آتش زغال سرخ شود.
بعد از این مرحله خاکسترهای دور منقل را فشرده و صاف می کنند.
سپس برای این که بوی زغال از بین برود مدتی منقل را در فضای آزاد میگذاشتند.
هرچند ساعت که میگذشت یکلایه از خاکستر را پس میزنند تا آتش تند شود.
این روش برای اولین منقل بود که زیر کرسی قرار میگیرد و بعد از آن هر بار منقل را خاکه رو خاکه میکردند.
چاله کرسی:
این چاله معمولا در میان خانوادههای کم دست رواج بیشتری داشت. این چاله را در محل موردنظر میکندند و دور آن را گچ میکشیدند و صاف میکردند.
جایگاه کرسی در فرهنگ ایران:
در فرهنگ و سنت مردم ایران کرسی چیزی بسیار بالاتر و ارزشمندتر از یک وسیلهی گرمایشی است.
کرسی سبب جمعشدن اعضای خانواده کنار هم و شبنشینیهای قشنگ و صمیمی میشود.
کرسی برای زمستان، خواب لذت بخشی را فراهم می کند.
جای نشستن افراد در زیر کرسی هم بهمراتب فرق دارد، مثلا جایگاه فرد بزرگ خانواده جایی از کرسی است که دورترین فاصله را از در اتاق دارد و جایگاه خردسالان نزدیکتر به در اتاق است.
کرسی برای شب چله (شب یلدا) گزینهای فوقالعاده مناسب است.
خطرات کرسی:
مهمترین خطری که کرسی ایجاد میکند، خفگی است که بر اساس گاز مونوکسید کربن ایجاد میشود که این گاز بر اثر سوختن زغال نیمسوز حاصل میشود و بسیار خطرناک است.
فواید کرسی:
کرسی علاوه بر گرمایی که دارد، فواید زیادی نیز به همراه دارد از جملهی این فواید؛ رفع کمخونی، پاکسازی بدن، تقویت حافظه، درمان آرتروز و کاهش قند خون اشاره کرد.
وقتی پاها در زیر کرسی قرار میگیرد، یواشیواش گرم میشود که در این حالت مغز استخوان که کارش خونسازی است شروع به فعالیت میکند و عروق در زیر کرسی گشادهتر می شوند و خون بیشتری به مغز میرسد.
پس کرسی از نظر علم پزشکی هم در جایگاه ویژهای قرار دارد و حائیز اهمیت میباشد.